Edukacyjny kontekst rozwoju kompetencji emocjonalnej

Kompetencja emocjonalna – to zdolność wchodzenia człowieka w różne interakcje społeczne (umiejętność rozmawiania i współdziałania z innymi ludźmi); to ważny fundament w budowaniu relacji z sobą samym i z innymi; to podstawa, baza, na której mogą się ukształtować: umiejeność koncentracji, wytrwałość i gotowość do podejmowania wysiłku - umiejętności, które są niezbędne do efektywnej nauki szkolnej; poza tym kompetentne obchodzenie się z uczuciami jest istotnym czynnikiem z zapobieganiu przemocy; dzieci w przedszkolu szczególnie łatwo nabywają kompetencję.

Komponenty edukacyjnego kontekstu rozwoju kompetencji emocjonalnej:

• jakość interakcji zachodzących między dziećmi i nauczycielami
• interakcje z rówieśnikami
• tworzenie przez nauczyciela pozytywnego klimatu emocjonalno - społecznego w klasie
• sytuacje edukacyjne projektowane przez nauczyciela, nasycone treściami i technikami specyficznymi dla rozwoju zdolności i umiejętności emocjonalnych
• współudziałanie nauczycieli z rodzicami
• podmiotowy styl interakcji między nauczycielem a dziećmi.

Za wskazniki klimatu emocjonalno- społecznego mozna uznać:

• poziom agresji i innych problemów z zachowaniem w grupie dziecięcej
• naturę relacji dziecko- nauczyciel
• złozoność zabaw podejmowanych przez dzieci.

Klimat emocjonalno- społeczny moze mieć charakter:

a) pozytywny:

• bliskie relacje między nauczycielem i dziećmi
• podejmowanie przez dzieci złozonych zabaw
• niska częstotliwość niewłaściwych zachowań dzieci

b) negatywny:

• konfliktowe relacje dziecko- nauczyciel
• wysoka częstotliwość zachowań destrukcyjnych dzieci
• niska frekwencja konstruktywnych zabaw czy uczenia się we współpracy.

Techniki wspierające rozwój kompetencji emocjonalnej dziecka:

• odgrywanie ról i przyjmowanie perspektywy innych osób;
• oglądanie i omawianie ilustracji, zdjęć, filmów, służące rozwijaniu umiejętności identyfikowania, nazywania i ekspresji emocji, rozwijaniu zdolności do rozumienia przyczyn i konsekwencji stanóżywanych przez rózne postacie, pracowaniu między innymi nad tonem głosu, tempem mówienia, postawą, gestami;
• czytanie opowiadań, ksiązek, których wiąze się z przezywaniem róznorodnych emocji przez występujące w nich postacie;
• gry, zabawy, np. zabawa w "Kostkę uczuć" słuząca identyfikowaniu i nazywaniu róznych stanów emocjonalnych, dostrzeganiu ich przyczyn i konsekwencji;
• stosowanie technik modulujących silne emocje, np. "Zatrzymaj się i pomyśl" (zatrzymaj się, wez głęboki oddech, określ problem i nazwij swoje emocje- słuzy to uświadomieniu dziecku, ze wszystkie emocje, jakich doświadczamy, dostarczają uzytecznych informacji, które mogą ukierunkować myśli i działania.

NAUCZYCIEL

System edukacyjny ulega ciągłym zmianom. W ostatnich latach zmiany te zachodzą także w obszarze kształcenia i dokształcania nauczycieli. Określają one nowe potrzeby w zakresie kompetencji nauczycieli.

Tylko nauczyciel, który akceptuje sam siebie, może dobrze realizować swoje zadania zawodowe, mieć dobry kontakt z uczniami, być dla nich autorytetem. Jego zadaniem jest ciągła dbałość o własny rozwój zawodowy i osobowościowy.

Dlatego nauczyciel powinien:

• wiedzieć jak postępować z uczniami, nawet tymi sprawiającymi trudności;
• podchodzić z dystansem do oceny własnej osoby przez otoczenie, przyjmować ze spokojem zarówno pochwały jak i dezaprobatę;
• stawiać przed sobą i przed uczniami cele możliwe do osiągnięcia;
• nie ukazywać swojej dominacji nad uczniami;
• być odważnym, śmiałym, otwartym wobec swoich uczniów i ich rodziców;
• aktywnie interesować się swoimi podopiecznymi;
• akceptować wszystkich uczniów, tolerować ich bez względu na wyznawaną religię, kolor skóry itp.;
• podchodzić do każdego ucznia w sposób indywidualny;
• traktować wszystkich wychowanków w jednakowy sposób, nie kierować się własną sympatią do jednych i niechęcią do innych, być sprawiedliwym wobec wszystkich, postępować tak, by każdy uczeń czuł się równy innym kolegom, nie różnicować ich ze względu na osiągane wyniki itp.;
• być wrażliwy na nieprawidłowości, zauważane w swoim otoczeniu i posiadać umiejętność szybkiego, skutecznego i adekwatnego do sytuacji reagowania na nie, nie może być on bierny i obojętny.

Zadania nauczyciela:

1. Kształtowanie samodzielności edukacyjnej ucznia;

Samodzielność edukacyjną może zdobyć ten, kto posiada odpowiednią motywację i postawy względem własnego rozwoju, osiąganych wyników oraz procesu kształcenia.

2. Wdrażanie wychowanka do samokontroli i samooceny;

3. Motywowanie ucznia do uczenia się;

W procesie kształcenia istotne jest skupianie się na zainteresowaniach ucznia i umożliwianie ich rozwoju. Dlatego też nie należy wymagać od wychowanka pasjonowania się wszystkimi przedmiotami. Ważne jest, żeby uczeń miał wewnętrzną motywację do przyswajania treści z zakresu przynajmniej jednego przedmiotu, gdyż przyjemność czerpana z tego powinna przekładać się na pozytywne ustosunkowanie do szkoły i nauczycieli oraz kształtowanie wysokiej samooceny. Zadaniem nauczyciela jest umiejętne wykorzystanie pasji ucznia do przyswajania wiedzy i umiejętności z zakresu poszczególnych przedmiotów.

4. Kształtowanie umiejętności poznawania siebie;

5. Kształtowanie umiejętności rozwiązywania konfliktów;

6. Kreowanie pozytywnej relacji swojej z otoczeniem;

Zadaniem nauczyciela jest kształtowanie pozytywnych interakcji między nim a uczniami oraz między uczniami. Umożliwia to wychowankom poczucie bycia akceptowanym i realizować swoje zadania szkolne. Nauczyciel jako wzór pokazuje uczniom jak w każdej sytuacji znaleźć porozumienie z otoczeniem. Ma on więc łamać barierę, jaka stoi przed uczniami, która ogranicza ich poczucie wolności i bezpieczeństwa. To może być podstawą do skutecznego motywowania wychowanków do uczenia się. Jednakże wymaga to wnikliwej obserwacji każdego ucznia, ich zachowania. Interakcja z uczniami pozwala także na rozbudzanie i rozwijanie zainteresowań i zamiłowań wychowanków, które kształtują ich pozytywny emocjonalny stosunek do zajęć szkolnych.

7. Kształtowanie umiejętności podejmowania racjonalnych decyzji.

Rola i sposób realizacji zadań nauczyciela na poszczególnych etapach kształcenia:

a) wychowanie przedszkolne:

• najważniejsze są zadania opiekuńcze nauczyciela;

• nauka głównie poprzez zabawę, gry edukacyjne itp.;

• wdrażanie dzieci do pracy poprzez wykonywanie różnych czynności lub przedmiotów użytkowych;

b) nauczanie początkowe:

• zamiana aktywności zabawowej na zorganizowane uczenie się;

• wdrażanie ucznia do świadomej aktywności w zakresie uczenia się;

• stwarzanie możliwości wykazania się, co sprzyja rozwojowi uczniów i kształtowaniu ich zainteresowań;

• właściwe balansowanie między swobodą w aktywności ucznia a zorganizowanym działaniem;

• poprzez interakcje z dziećmi nauczyciel może rozwijać ich otwartość, zdolności twórcze, radość wspólnego osiągania celów itp.;

c) starsze klasy:

• wpływ poszczególnych nauczycieli jest mniejszy z racji, że jest ich już więcej niż tylko jeden wychowawca;

• najważniejsze są zadania wychowawcze nauczyciela;

• wspieranie uczniów, pomoc w rozwiązywaniu konfliktów i problemów;

• wyrozumiałość nauczycieli, wskazywanie uczniom właściwych sposobów zachowania.

Na koniec kilka słów dzieci na temat nauczyciela:

• 
  

Nauka czytania i pisania

Wprowadzenie dziecka w świat symboli graficznych jest przede wszystkim związane z dziecięcym zainteresowaniem otaczającym światem, a równocześnie służy kształtowaniu gotowości szkolnej. Umiejętność pisania ma charakter wtórny w stosunku do umiejętności czytania. Zatem wszystko to co sprzyja gotowości do nauki czytania jest równocześnie przygotowaniem do nauki pisania.

Podstawowym warunkiem nabywania umiejętności czytania i pisania jest dobra orientacja przestrzenna. Ważną rolę odgrywa też nabywanie przez dzieci sprawności w posługiwaniu się rękami oraz koordynacja wzrokowo-ruchowa i słuchowo-ruchowa, umiejętność podporządkowania ruchów kontroli wzroku lub słuchu. Ćwiczeniu sprawności rąk służą zabawy ruchowe związane z toczeniem, rzucaniem i chwytaniem.

Podstawowym zadaniem związanym z przygotowaniem do nauki czytania i pisania jest doskonalenie percepcji wzrokowej i słuchowej dziecka.

Istotną rolę w rozwijaniu percepcji wzrokowej odgrywają zabawy konstrukcyjne, układanki, puzzle. Doskonalenie percepcji słuchowej następuje w toku sytuacji naturalnych: zabaw, rozmów, różnych czynności podejmowanych w ciągu dnia. Liczne zabawy, gry i ćwiczenia pomagają dziecku doskonalić słuch fonematyczny. Wiele uwagi poświęcić trzeba analizie i syntezie słuchowej (dźwiękowej) słów.

Ważne jest również zdobycie umiejętności poprawnego mówienia zarówno pod względem dźwiękowym, jak również gramatycznym. Nie może być mowy o rozpoczęciu nauki czytania z dzieckiem, które nie opanowało umiejętności dość swobodnego wypowiadania się i rozumienia wypowiedzi słownych.

Jak pomóc dziecku w odrabianiu pracy domowej ?

Praca domowa, ma bardzo duży wpływ na proces wychowania i nauczania ucznia. Dzięki tej formie nauczania dziecko utrwala sobie zdobytą wiedzę na zajęciach. Dziecko w pierwszych latach nauki nie ma jeszcze wyrobionego nawyku uczenia się. Trzeba mu w tym pomóc, a pomóc mogą rodzice.

Aby praca domowa osiągnęła zamierzony skutek rodzice w domu powinni stworzyć odpowienie warunki do nauki.

Miejsce pracy:

- powinno być stałe, w którym dziecko mogłoby przechowywać swoje książki, zeszyty i przybory szkolne,

- stół oraz krzesło powinny być dostosowane do wymiarów ciała ucznia,

- stanowisko pracy ucznia powinno być dobrze oświetlone, ze światłem padającym z lewej strony

- pokój powinien być dobrze przewietrzony,

- w kąciku pracy ucznia powinien panować ład i porządek, czystość i estetyka,

Samodzielna praca ucznia wymaga wysiłku umysłowego, skupienia uwagi, stąd niezbędna dla nauki jest cisza. Gwar w otoczeniu ucznia rozprasza jego uwagę. Zakłócenie koncentracji uwagi u dzieci w wieku młodszoszkolnym może spowodować trudności z wdrożeniem się na nowo do pracy domowej.

Odrabianie pracy domowej:

- najodpowiedniejszą porą do odrabiania zadań domowych jest czas między godziną 16 a 19,

- rodzic powinien czuwać nad prawidłowym przebiegiem pracy domowej swego dziecka, jego zadaniem jest dopilnowanie, aby praca domowa była należycie wykonana,

- dorosły nie może podawać gotowych rozwiązań,

- w trakcie nauki domowej jest wskazany odpoczynek,

- uczeń, przystępując do odrabiania lekcji, powinien zabierać się do najtrudniejszych i najważniejszych zadań.

- zadanie trudniejsze powinien przeplatać łatwiejszymi np. pisemne - ustnymi,

- praca domowa powinna być odrabiana w tym samym dniu co była zadana, gdyż lepiej wówczas pamięta się materiał opracowany przed kilkoma godzinami na lekcji,

Komfortowe warunki w domu nie zapewnią dziecku sukcesów w szkole, jeżeli rodzice są obojętni i mają lekceważący stosunek do szkoły i domowych prac dziecka. dzieciom w młodszym wieku szkolnym pomoc rodziców daje poczucie bezpieczeństwa, radości, zadowolenia, kształtuje się ogromna więź uczuciowa.

Dziecko wyrastające w atmosferze miłości, poszanowania dla pracy, utwierdzi się w przekonaniu, że to co robi jest ważne i potrzebne. Rodzic poprzez zainteresowanie pracą szkolną dziecka, rozmowy, objaśnianie problemów, wyrabia stosunek systematyczności, pilności i sumienności.

Zabawy edukacyjne dla dzieci (przykłady)

Główną formą aktywności dzieci, zwłaszcza najmłodszych jest zabawa. Wszystkie rodzaje zabaw mają bardzo duży wpływ na rozwój dziecka. Taka forma rozrywki dla dzieci wywiera pozytywny wpływ na proces edukacji dzieci. Zatem, już od pierwszych lat dziecka, rodzic powinien zaciekawić swą pociechę edukacyjnymi zabawami dla dzieci, czy też za pomocą wielu rozmaitych metod, związanych z zabawą, stymulować jego wszechstronny, prawidłowy i harmonijny rozwój dziecka.

W dzisiejszych czasach można znaleźć ogromną masę rozmaitych gier i zabaw edukacyjnych. Zatem, chciałabym przedstawić kilka ciekawych zabaw, które poprawiają sprawność edukacyjną małej pociechy. :)

Zabawy poprawiające sprawność myślenia:

• Na kartce papieru piszemy długi wyrac, np. ''sekretarka'', zadaniem dziecka jest wymyślenie spośród liter, składających się na to słowo jak najwięcej nowych wyrazów, np. kret, arka, ser, kara.

• Na początku ustalana jest kategoria, do jakiej dzieci będą wymyślać różne słowa. Np. kwiaty. Pierwsza osoba wymyśla nazwę kwiatu np. stokrotka, następna osoba ma teraz wymyślić nazwę kwiatu rozpoczynającą się na ostatnią literę poprzedniego wyrazu, czyli na 'a' np. aster

• Zabawa w skojarzenia. Podajemy dziecku dwa wyrazy określające np. jakiś zawód, sport, rzecz, kwiat, drzewo itd. Przykład: grzebień, nożyczki (fryzjer)

Zabawy kształcące u dziecka percepcję słuchową i myślenie:

• Przygotowujemy kilka przedmiotów, które wydają określony dźwięk, np. brzęk kluczy, szelest mnącej kartki. Dorosły ukrywając przed dzieckiem przedmiot, wydaje nim określony dźwięk i na jego podstawie ma odgadnąć co to jest.

Zabawy kształcące spostrzeganie wzrokowe:

• Rodzic powoli rysuje na tablicy (kartce papieru) dana rzecz, np. rower, jabłko, telewizor. Zadaniem dziecka jest jak najszybsze odgadnięcie co to jest.

Zabawy kształcące pamięć i spostrzegawczość wzrokową:

• Zapoznajemy dziecko z różnymi przedmiotami (liczba ich zależna od wieku, im dziecko starsze tym można dołożyć więcej), które układamy kolejno jeden na drugim tak aby dziecko zapamiętało ich kolejność. Następnie chowamy je, a dziecko ma wymienić po kolei wszystkie widziane przed chwilą przedmioty.

Zabawy utrwalające poznane literki alfabetu:

• Rodzic wylicza kolejno litery alfabetu, dziecko w pewnym momencie mówi stop, jaka wypadnie na taką ma wymyślić np. nazwę zwierzęcia, kwiatu, warzywa, imię itp.

                                  

Jak zachęcić dziecko do nauki? Jak sprawić, by polubiło szkołę? Oto kilka pomysłów... ;)

• Gry edukacyjne. Są połączeniem nauki z zabawą. Dziecko spędza czas w atrakcyjny dla niego sposób, nie wiedząc nawet, ile nowych wiadomości w tym czasie przyswaja. Ogromna różnorodność gier pozwala na wszechstronny rozwój, np. spostrzegawczości, pamięci, logicznego myślenia, matematyki, języka obcego itd. Ale nie tylko gry uatrakcyjniają naukę. Różne inne zabawy również, jak np. przeprowadzanie z dziećmi drobnych doświadczeń, nazywanie napotkanych zwierząt czy roślin...
  
  
• System pochwał i uznania. Wszyscy lubią, gdy ich praca i wysiłki są doceniane. Dlatego zawsze warto pokazywać dziecku swoje zainteresowanie ich dziełem i chwalić nawet za najmniejszą dobrze wykonaną rzecz. To dodaje chęci do dalszej pracy. Najgorszą rzeczą jest wytykanie dziecku błędów, gdyż to je całkowicie zniechęca do dalszego działania. Kiedy sukcesy są dodatkowo doceniane przez innych, nauka staje się bardziej owocna.
  
  
• Uwypuklanie pozytywnych aspektów edukacji. Ważne jest, by ukazywać dziecku szkołę w jak najlepszym świetle. Przecież można poznać w niej wielu interesujących ludzi, dowiedzieć się ciekawych rzeczy o otaczającym świecie, rozwijać w niej zainteresowania, talenty, odwiedzić wiele nowych miejsc... A wykształcenie przecież tylko zwiększa możliwości zapewnienia sobie dogodnej przyszłości.
  
  
• Pomoc i wsparcie. Jeśli dziecko będzie wiedziało, że z wszelkimi problemami związanymi ze szkołą może przyjść do rodziców, będzie mu łatwiej. Rodzice muszą być podporą dla dziecka i służyć pomocną ręką. Dzięki drugiej osobie dziecko może zrozumieć to, z czym dotychczas miało kłopot. Również wspólne odrabianie lekcji czy nauka mogą być sposobem na miłe spędzenie czasu z najbliższymi.
  
  
• Uświadamianie, że porażki są stałym elementem, także na drodze edukacji. Należy pokazywać dziecku, że nawet to, co mu nie wyjdzie może mieć pozytywne konsekwencje. Ważne jest, by nauczyć je wyciągania wniosków na przyszłość. Niepowodzenia są naturalną rzeczą i trzeba uodparniać na nie dziecko, by w późniejszym życiu było mu łatwiej sobie z nimi radzić.
  
  
• Rozwijanie zainteresowań. Ważne, by od małego przyglądać się temu, co interesuje dziecko. Dobrze jest też pomagać dziecku w odnalezieniu jego zainteresowań, np. podsuwając mu różne książki czy zabierając w ciekawe miejsca. Gdy już będą sprecyzowane, należy umożliwić mu ich rozwijanie. Wówczas pozwalamy na to, by chęć pogłębiania wiedzy z danej dziedziny wzrastała. Pamiętajmy, iż zmuszanie dziecka do robienia czegoś, czego nie lubi, do niczego nie prowadzi. Najlepiej przyswajalną nauką jest ta, której chcemy się uczyć, a nie narzucana z góry.
  
  
• Urozmaicenie programu nauczania. Dzieci nie lubią być wyłącznie biernymi słuchaczami. By nauka była dla nich łatwiej przyswajalna potrzebują zajęć, które pozwolą im się wykazać. Atrakcyjną formą mogą być wszelkiego typu prace w grupach, przeprowadzanie doświadczeń, zajęcia na łonie natury itp. Ważne jest to, by pozwolić dziecku na wyrażanie swojego zdania i uczenie go argumentacji. Możliwość polemizowania z innymi wzbudza w dziecku pewność siebie i poczucie uznania wśród innych.

Gry komputerowe a wychowanie młodego człowieka

 Nowe środki przekazu mogą oddziaływać na dziecko w pozytywny lub negatywny sposób. Powszechność tych środków sprawia, że zarówno rodzice jak i nauczyciele powinni zastanowić się nad tym jaki wpływ mają na dzieci i ich wychowanie. Gry komputerowe, które cieszą się najwiekszą popularnością, weszły na co dzień do planu zajęć młodych ludzi. Badania tego zjawiska wskazują na to, że użytkownicy gier komputerowych są narażeni na nałóg korzystania z iluzji. Dzięki grom, dziecko ma możliwość na stworzenie sobie nowego wirtualnego świata, zazwyczaj jest to świat obłudy, w którym bez obaw można spełnić swoje najskrytsze marzenia. Pedagodzy powinni zastanowić się nad sposobem oderwania młodego pokolenia od nieustannej iluzji w której spędza większość swego wolnego czasu.

Do najbardziej brutalnych gier zalicza się tzw. 'strzelaniny' lub 'bijatyki'. Ich cechą wspólną jest okrucieństwo i brak szacunku do życia. Gry te pozwalają na obejrzenie zabitego przeciwnika z różnych punktów widzenia, spojrzenie mu w oczy, podeptanie zwłok nogami i zostawienie krwawych śladów przy odchodzeniu od ofiary.Rozrywka tego typu, kształtuje w młodym człowieku przemoc i destrukcję, którą później przyswaja do rzeczywistości.

Z wychowawczego punktu widzenia istotne jest ,że programy multimedialne kształtują agresję u dzieci i młodzieży. Na samym początku dochodzi do silnego pobudzenia emocjonalnego na skutek wielokrotnego oglądania, a wręcz udziału w scenach przemocy. Takie sytuacje prowadzą do zobojętnienia i braku reakcji na przedstawiane obrazy. Psychologowie alarmują, że gry wymagają aktywnego działania, nie powodują bierności, jak w przypadku telewizji, wywołują trening różnych zachowań, które choć symulowane, sprzyjają zmianie postaw w sposób silniejszy niż przy odbiorze biernym. Jest duże prawdopodobienstwo, że gracz, który w pełni nauczył się bycia agresywnym, przeniesie to zachowanie do świata realnego. Dzieci wychowane na grach komputerowych są narażone na wypaczenie podstawowych wartości moralnych, pomieszania tego, co dobre z tym, co złe. Mając złe wzory w grach komputerowych (dobrem jest wszystko to, co powoduje skuteczny efekt, nawet morderstwo) młody człowiek nie może prawidłowo ukształtować się pod względem uczuciowym i moralnym.

Rodzice i wychowawcy powinni przede wszystkim mieć świadomość, że dzieci nie potrzebują elektronicznych zabawek, aby być szczęśliwymi. Najbardziej potrzebują miłości, zrozumienia, życzliwej troski i zainteresowania ze strony dorosłych. I jest to chyba jedyny sposób na uchronienie dziecka przed niekorzystnym wpływem gier komputerowych oraz innych mediów.


Chciałabym zaprezentować filmik przedstawiajacy historię młodego człowieka, który uzależnił się od gier komuterowych.